Het zogenaamde Pokkenbriefje van
Truida (Geertruida Hendrika) Bannink.
Uit het Rijksvaccinatieprogramma:
"…Vaccinatiehistorie
Op zoek naar immuniteit
Dat je mensen immuun kunt maken door ze expres te besmetten was eeuwen geleden al bekend. In het oude China, India, Perzië en Turkije bracht men etter of korsten van menselijke pokken aan in of op de huid, of in de neus van gezonde mensen. De methode, die destijds variolatie heette (variola=pokken), werd pas in de 18e eeuw toegepast in Amerika en Europa. In 1721 werd hij bijvoorbeeld ingezet om het hoofd te bieden aan een pokkenepidemie in Boston. Een halve eeuw later werd het volledige Amerikaanse leger gevarioleerd. De vrouw van de Engelse ambassadeur in Turkije maakte het varioleren gemeengoed in Engeland. Variolatie had echter twee belangrijke nadelen. Elke met pokken ingeënte persoon vormde een besmettingsbron voor anderen. En van de 474 personen die tussen 1721 en 1723 ingeënt werden stierven er 9 (bijna 2%). Er werd dan ook al snel weer mee gestopt.
Koepokken
De Engelse plattelandsarts Edward Jenner zorgde voor een enorme doorbraak op het gebied van infectieziektebestrijding. Hij ontdekte dat als je iemand besmet met een variant van de ziekteverwekker (in dit geval het koepokvirus), deze persoon afweer opbouwt tegen een aanverwante ziekteverwekker (het menselijke pokkenvirus). Jenner had namelijk gemerkt dat melkmeisjes in het Engelse Gloucestershire een milde vorm van pokken kregen na contact met koepokken op de koeienuiers. Daarna kreeg de menselijke variant van pokken geen vat meer op hen. Ze kregen daar wel pokzweren van, maar veel minder. Bovendien genazen ze zonder iets aan de ziekte over te houden. Jenner begon een onderzoek. In 1796 kraste hij stof uit een koepokkenzweer van een melkmeisje in de arm van een gezonde jongen. Een tijdje later werd de jongen besmet met het menselijke pokkenvirus. Hij bleek immuun, en daarmee was de eerste vaccinatie een feit. Bovendien zorgde de inenting wel voor de aanmaak van antistoffen, maar maakte de ingeënte persoon niet besmettelijk voor andere mensen. En de bijwerkingen van het vaccin waren veel minder dan die van menselijke pokstof. In het woord vaccinatie is de geschiedenis nog te herkennen: vacca is Latijn voor koe.
Vaccineren in Nederland: het pokkenbriefje
Ongeveer 3 jaar nadat Jenner internationaal publiceerde over zijn vondst werd in Rotterdam de eerste Nederlandse koepokvaccinatie uitgevoerd. Daarna werd er regelmatig tegen pokken gevaccineerd. Koning Lodewijk Napoleon voerde in 1808 een vaccinatieplicht voor mindervermogenden in. In 1823 gebeurde hetzelfde voor kinderen die naar school gingen. Zij moesten namelijk bewijzen dat ze ingeënt waren tegen pokken, voordat ze op school werden toegelaten. Dit gebeurde met het zogenoemde "pokkenbriefje" dat zij van de dokter kregen. Toch bleef de vaccinatiegraad laag; onderwijs genoot slechts een kleine elite. Bovendien werd het verplichte pokkenbriefje in 1857 weer ingetrokken onder druk vanuit protestants-christelijke hoek. De vaccinatiegraad daalde en pokken eiste weer veel slachtoffers. Zo stierven in de epidemie van 1871-1873 maar liefst 23.000 mensen aan deze vreselijke ziekte. Deze epidemie leidde tot de Wet op de Besmettelijke Ziekten van 1872, waarbij het "pokkenbriefje" weer werd ingevoerd, maar nog steeds met gering resultaat, omdat onderwijs niet verplicht was. Dat gebeurde pas in 1900 bij de invoering van de Leerplichtwet en was er sprake van indirecte vaccinatiedwang.
Rond 1925 laaide een enorme discussie op over de veiligheid van het pokkenvaccin, omdat er gevallen van ernstige hersenvliesontsteking werden waargenomen en in 1928 werd de indirecte vaccinatiedwang opgeschort en de vaccinatiegraad daalde van 90% naar 20%. Omdat men toch weer bang was voor nieuwe pokkenepidemieën werd in 1939 de Inentingswet aangenomen, waarbij bepaald werd dat ouders die hun kind niet wilden laten inenten hun besluit bij de burgemeester moesten toelichten. De Inentingswet werd in 1976 ingetrokken, omdat door wereldwijde vaccinatiecampagnes van de Wereld Gezondheidsorganisatie pokken bijna volledig was uitgeroeid. In 1980 kon de wereld vrij van pokken verklaard worden en kon men stoppen met vaccineren.
…"
Bron: http://www.rivm.nl/rvp/
Dat er zorgvuldig werd omgesprongen met zo'n pokkenbriefje blijkt wel uit de aantekeningen die op de achterkant van het briefje van Truida Bannink door het betrokken hoofd der school (h.d.s.) werden gemaakt: