D E K O O P S E N S .
Uniek ? Uniek !
Koopsen – dat is de naam van een unieke familie die volgens de volkstelling in 1947 uit 31 en in 2007 uit 70 personen met die naam bestond.
Ze onderscheiden zich niet alleen door de naam van bijvoorbeeld de mensen die Koops, Coops, Coopsen, Kops, Koppes, Koppen, Kobesen, Kobus of zo heten – hoewel die namen dezelfde oorsprong hebben –, nee, ieder die een Koopsen van nabij meemaakt en dus beter kent, of er zelfs mee gelieerd is, zal vaak zeggen: "Dat is weer typisch Koopsen".
Het is niet aan mij, deze aparte eigenschappen te beschrijven – ik geef alleen een opsomming van de namen en data die bij de belangrijkste gebeurtenissen in het leven van de Koopsens en meer in het bijzonder in dat van Riet een rol spelen, althans voor zover ik ze via de computer heb kunnen achterhalen.
Genealogie en internet.
De gegevens heb ik in hoofdzaak uit de burgerlijke stand via de Genlias-database geput.
Zoals U wellicht weet was Genlias meer dan 14 jaar de database van samenwerkende archiefinstellingen in Nederland met gegevens uit de registers van de burgerlijke stand, die vanaf 1811 worden bijgehouden.
Op 1 januari 2013 is Genlias vervangen door de website WieWasWie.
Vóór 1811 werden doop (dus geboorte), trouwen en begraven (dus overlijden) in de regel door de kerken geregistreerd (in de zogenaamde DTB's).
Gelukkig hebben heel wat liefhebbers behoorlijk wat van deze DTB's getranscribeerd of zelfs gescand en via het internet voor anderen bereikbaar gemaakt. En even gelukkig: heel wat gemeenten maken hun archieven geschikt om thuis digitaal geraadpleegd te worden.
Ook de neerslag van hun inspanningen vindt U terug op de volgende pagina's.
Dat geldt in hoge mate voor Riets kwartierstaat, die trouwens loopt tot rond 1650, maar liefst twaalf generaties terug in de tijd. Zo trouwen Gerrit Banninck en Jutken ten Oldenhave op 4 juli 1641 met elkaar, bijna op de kop af 300 jaar voor Riet geboren werd.
Overigens: begrippen als kwartierstaat en het hieronder staande parenteel worden toegelicht in Introductie, te vinden in het menu linksboven.
Andere gegevens.
De via het internet gevonden gegevens kon ik voor wat betreft de parenteel van Jan Coopsen aanvullen met die uit een kopie van de handgeschreven stamboom van de familie uit 1917, die neef Meindert Koopsen mij ter beschikking stelde. (Daar kom ik zo op terug.)
En – sinds maart 2006 – mag ik vele van de door hem in een lange reeks van jaren verzamelde gegevens gebruiken.
Daardoor heb ik met name de broers en zusters van Riets vader en hun kinderen kunnen opnemen.
De parenteel start uiteraard met de oudste mij bekende voorvader: Jan Coopsen, in ieder geval geboren vóór 1692.
Niet alleen van de generaties hiervoor, maar ook van de jongste generaties ontbreken er nog heel wat gegevens. Daarom: wanneer U wat kunt aanvullen, in welke vorm dan ook, – foto's, documenten, achtergrondgegevens, namen, data –, of ingeslopen fouten kunt verbeteren, neemt U dan contact op ! Onder de knop Contact op de openingspagina van de homepage vindt U het e-mail-adres.
Nu nog even over de handgeschreven stamboom uit 1917: ik noem die naar de samenstellers de Koopsen-de Vries-stamboom. Het gaat daarbij om twee wat sleets geraakte dubbele A4-vellen papier met de nodige kreukels, vouwen, plooien en beschadigingen, waarop schematisch de elkaar opvolgende geslachten tot en met de generatie van Riets overgrootouders opgeschreven staan.
Op één van de twee grote vellen is een stukje papier geplakt van zo'n 5 bij 11 cm met de volgende tekst (waarin misschien wat lastig te ontcijferen zijn: onder… – onderwijzer en Wed. – weduwe):
Zoals U onderaan de pagina ziet, heb ik hun motto maar overgenomen.
Het ontstaan van de naam Koopsen.
De naam Koopsen is afgeleid van de oude mannelijke voornaam Koop die in verschillende vormen voorkwam: Kop, Kobbe, Kobe – die zich allemaal hebben ontwikkeld uit de Bijbelse naam Jakob en de daaruit ontstane Latijnse vorm Jacobus.
Daarom alleen al zijn er die al genoemde varianten Kops, Kobesen enz..
Daar komt bij, dat door allerlei omstandigheden, bijvoorbeeld gemakzucht, in de loop van de tijd een soort slijtageproces vooral aan het eind van woorden kan plaatsvinden; denkt U maar aan de uitgang -en waarbij de -n vaak niet meer wordt uitgesproken.
Toen er door de toename van de bevolking, vooral in de steden, behoefte aan achternamen ontstond, ging men kinderen met behulp van de roepnaam van hun vader onderscheiden.
Jan, de zoon van Pieter, werd aldus Jan Pieterssone, waarbij de eerste s de tweede naamval aangeeft, met de betekenis van dus.
Zo kon je op den duur tegenkomen: Jan Pieterszoon naast Jan Klaaszoon en Jan Hendrikszoon.
Daaruit ontstonden dan uiteindelijk achternamen als Klaassen, Klaassens, Claassen en Classens, Pietersen, Pieterse en Pieters, Hendriksen, Hendriks en Hendrix.
Doordat vroeger de spelling ook niet uniform geregeld was, kreeg je nog extra varianten.
Dit soort namen, ontstaan uit de naam van de vader dus, noemt men patroniemen (vadersnamen).
U kunt daarover en over het ontstaan van namen in het algemeen, meer lezen in een door mij geschreven artikel dat U vindt in het menu onder de knop
Namen.
Andere invloeden.
Natuurlijk hebben ook vele andere families bijgedragen aan de groei en bloei van de Koopsens.
Dat wordt buitengewoon duidelijk in de kwartierstaat van Riet – die tegelijkertijd natuurlijk die van haar broers en zusters is –, waarbij op een totaal van 320 door mij gevonden directe voorouders er "slechts" acht de naam Coopsen/Koopsen dragen. (Daarbij moet natuurlijk wel aangetekend worden, dat lang niet elke tak even uitvoerig via het internet gedocumenteerd is.)
Maar: tot en met de negende generatie, waarin de oudste Coopsen nog voorkomt, komen er op dat daar bereikte totaal van acht Koopsens maar liefst 312 directe voorouders van een andere familie !
Hoe dan toch die gezamenlijke, aparte Koopsen-eigenschappen zich hebben kunnen handhaven ?
Uniek blijft het.
Cor Lentink.