O p
z o e k
n a a r d e
o u d e r s
v a n
G e r r i t G e r r i t s .
UITGANGSPUNTEN:
1. "Den 25. Mart [1715] zijn in wettige ondertrouw opgenomen Garrit Garrits j.m. [jonge man] onder Warnsfelt met Aaltjen Hendriks wed. [weduwe] Van Harmen Harmens wonende onder Brummen."
Gerrit en Aaltje trouwden dus in 1715. Gerrit moet daarom in ieder geval vóór 1699 geboren zijn.
2. Als plaats van geboorte moeten we in eerste instantie van Warnsveld uitgaan.
3. In deze tijd van patroniemen moet zijn vader eveneens de voornaam Gerrit hebben. (In grote delen van ons land dient de naam van de vader, voorzien van het achtervoegsel -zoon, verbasterd tot -sen of -s, als achternaam van de kinderen.)
4. Ter beschikking staan de volgende kerkelijke registers:
De handschriften:
1) "Het Kercken:Boeck Van Warnsveldt 1668". (1668-1688 – Warnsveld, Nederduits-Gereformeerde Gemeente, dopen en trouwen, 1668-1688.) Hierin staan, door twee predikanten opgeschreven, de gedoopte kinderen in de periode van 15 september 1668 tot en met 26 november 1676, respectievelijk van 18 maart 1677 tot en met 26 december 1682. En bovendien, eveneens door deze twee predikanten genoteerd: de gesloten huwelijken van 1 augustus 1668 tot en met 11 november 1676, respectievelijk die van 16 maart 1677 tot en met 27 juni 1683.
2) Warnsveld, Nederduits-Gereformeerde Gemeente, dopen, 1677-1698. Een boek zonder titel; het begint abrupt met doopinschrijvingen. Deze beslaan de tijd van 2 september 1677 tot en met 24 juli 1698; ook is er een briefje toegevoegd met een doop op 28 augustus 1698.
3) "HeT Boek VAN DOOPTDe KINDereN BeGONNeN MeT JAAr 1698 II SePTeMBer TOT WAersVeLDT". Dit boek begint met de inschrijvingen op 11 september 1698; tot 1 januari 1699 heb ik ze gevolgd.
4) "Doopboek 1698 BOECK VAN DE DIACO-NIE TOT WARS-VELT:". Hierin staan o.a. de ledematen van 1702 tot 1772 en de huwelijksinschrijvingen van 1702 tot 1753.
N.B.: Helaas is er geen trouwboek van Warnsveld overgeleverd voor de tijd tussen 28 juni 1683 en 1 januari 1702.
De transcripties:
5) Doopboek 1698-1771 (R.B.S. 1693), Tijdvak 1698-1720, van de Nederduits Gereformeerde Gemeente Warnsveld.
6) Trouwboek 1668-1683 (R.B.S. 1693.1) van de Nederduits Gereformeerde Gemeente Warnsveld.
7) Lidmatenboek Brummen 1708-1818. Publicatie 37 van de Vereniging Veluwse Geslachten.
8) Doordat predikanten ook wel ziek zijn of de plaats gewoon vacant is, wordt er zowel bij dopen als bij trouwen nogal eens naar omliggende gemeenten uitgeweken. Vanuit Warnsveld ging men wel naar Almen, Gorssel, Zutphen, Vorden, Borculo, Eibergen, Geesteren en Gelselaar. Waar het noodzakelijk of nuttig leek, heb ik ook in de kerkelijke registers van deze plaatsen gezocht.
DUS:
We zoeken naar een Gerrit die geboren is tussen 1 september 1668 (het begin van het oudste doopboek in Warnsveld) en 31 december 1698 (in verband met de vroegst denkbare huwbare leeftijd) van wie de vader de voornaam Gerrit heeft en eigenlijk nog geen "vaste" achternaam mag hebben, maar met een patroniem wordt aangeduid.
RESULTATEN:
a. Gerrit als zoon van een Gerrit Gerrits(en) of van een uitsluitend met Gerrit aangeduide vader (dus zonder patroniem/achternaam).
Er is er één, namelijk:
"Den 22 Dito [d.w.z. februari 1678] Gerrit, S. [zoon] van Gerrit ende Wendele opt' Have in Evede [Eefde]".
Van dit echtpaar heb ik verder niets kunnen vinden.
Wel waarschijnlijk van deze zoon Gerrit. Op 25 juni 1707 wordt namelijk de zoon Hendrik van "Gerrit Gerrits op 't Have in Eefde en Aaltien Janssen" in Warnsveld gedoopt. En daarvoor, op 3 augustus 1704, van "Gerrit Gerritsen en Aeltjen Janssen een d. [dochter] Gerritjen in Eefde".
In totaal telde ik in deze jaren 25 van deze categorie vaders in Warnsveld.
Overigens worden er in het Trouwboek van Warnsveld in deze tijd nog twee huwelijken van een Gerrit Gerrits vermeld:
– 05.09.1676: "Gerrit Garritsen j.m. van Vorden, met Berentje Harmssen wed. [weduwe] uit Vieracker".
Zij staan ook in het Trouwboek van Vorden op 13.9.1676.
Van dit echtpaar zijn echter nergens kinderen te vinden, ook niet in de doopboeken van Borculo, Geesteren, Gelselaar, Eibergen, Gorssel, Almen en Vorden.
– 24.09.1670: "Gerrit Gerritz j.m. [jonge man] uit Vieracker, met Berentje Janssen j.d. [jonge dochter] van Bobbinck".
Ook van hen geldt: kinderen zijn niet te vinden in doopboeken; ook niet in die van Borculo, Geesteren, Gelselaar, Eibergen, Gorssel en Almen.
Wel wordt er in het Trouwboek van Warnsveld op 11.03.1729 het huwelijk van wellicht hun zoon vermeld: "Gerrit Garrets j.s. van Gerrit Gerrits uijt Vierakker en Geertien Hendrikx j.d. van H. Havesman in Leesten onder Warnsvelt".
Deze zoon komt ook later nog ter sprake, namelijk onder punt d. in "TWEEDE VERVOLG RESULTATEN".
(Terzijde: Er worden tussen 1699 en 1720 – d.w.z.: na de voor onze Gerrit Gerrits getrokken grens i.v.m. zijn huwbare leeftijd – in Warnsveld nog meer kinderen gedoopt met een vader die Gerrit Gerrits(en) heet; en afgezien van die ene Gerrit Gerrits die hierboven genoemd is, zijn er daar ook drie zonen met de naam Gerrit onder. Ik ben tegengekomen:
– "Gerrit Gerrits en sijn vrou Megtelijna" respectievelijk Mechteldt Gerrits / Megtelt, Mechtelt of Megteltien Janssen met kinderen in 1699, 1700, 1702, 1703 (een zoon Gerrit), 1707, 1709, 1716, 1719 en 1720. Eenmaal wordt als woonplaats Vierakker toegevoegd.
– "Gerrit Gerrits en Grietjen Berents(en)" met kinderen in 1703, 1706, 1707 en 1709. In dit laatste jaar wonen zij "op den Bult".
– "G. Gerrits en Grietjen Peters Scheperts" met een zoon Gerrit in 1709.
– "Gerrit Gerrits en Geesken Derkx" eveneens met een zoon Gerrit, maar dan in 1718.)
b. Gerrit als zoon van een vader met eveneens de voornaam Gerrit, maar met een andere achternaam of ander patroniem dan Gerrits.
Van de in totaal 29 van deze categorie vaders in deze tijd in Warnsveld zijn er drie met een zoon Gerrit, namelijk:
– 4 of 18 januari 1674: "Gerrit S [zoon] Van Gerrit Van Vreeden (?), en Mechtelt in Wichmont".
Deze Gerrit komt waarschijnlijk uit de Duitse grensplaats Vreden, iets over de grens bij Groenlo en net als Warnsveld gelegen aan de rivier de Berkel. Afgezien van het hier volgende huwelijk van een mogelijke andere zoon heb ik geen nadere gegevens van dit echtpaar kunnen vinden.
Op 13.06.1732 zijn volgens het Trouwboek van Warnsveld getrouwd: "Gerrit Jan Gerrits n.s. [nagelaten zoon] van Gerrit van Vreden onder Warnsvelt en Janna Wagenvoort j.d. van Arent Wagenvoort".
– 22 april 1677: "Gerrit s. [zoon] van Gerrit Egginck".
Van hem heb ik geen nadere gegevens kunnen vinden.
Eigenlijk valt hij al uit vanwege zijn (kennelijk al vaste) achternaam Egginck.
– "Den 23 dyto [d.w.z. september 1677], Gerrijt Hendricksen, ende sien huijsfrouu, Grijtien in warnsfe[ld] laten doopen haer sone Gerrijt".
Van hen zijn aardig wat gegevens te vinden. Zij woonden op de boerderij "Groot Starink" en werden later "Staerink" genoemd. En ook de naam van de vader van deze Gerrijt, Hendrick, lijkt positief, gezien de naam Hendrik van één van de kinderen van 'onze' Gerrit Gerrits en Aaltjen Hendriks. Reden voldoende om hen als serieuze kandidaten te beschouwen.
Hier echter schiet (opnieuw) Edgar Much uit Bremen te hulp: hij vond in de "Huwelijksdispensatien in Gelderland 1617 - 1775" H. 1714- 3- 2 (Publicatie 27 van de Vereniging Veluwse Geslachten,
1984–2003.):
Gerrit Staerink, zoon van Gerrit Staerink en Margarieta Tonissen, wonende
te Warnsveld, gereformeerd, en Aeltjen Engberts, nagelaten dochter van
Engbert Staerink, broederskinderen.
en in het "Trouwboek 1702-1753" van de Nederduits Gereformeerde Gemeente Warnsveld:
03.03.1714 den 3 meert – Gerrit Starink j.s. van Gerrit Starink en Aeltien
Engberts n.d. van Engbert Starink beijde in Warnsvelt.
Daarmee is wel duidelijk, dat ook deze Gerrit Hendricksen, later genoemd Starink, niet de gezochte Gerrit is.
Overigens wordt er in het Trouwboek van Warnsveld ook het huwelijk van een andere Gerrit Hendriks genoemd, namelijk op 6 september 1674: "Gerrit Henderijx wed. [weduwnaar] op Uiterinck, met Aerntje Gosens beijde in Eefden".
Maar: in het Doopboek komt dit echtpaar niet voor.
En dan zijn er nog de volgende doopinschrijvingen van nog weer andere vaders Gerrit Hendriks:
– op 12 februari 1672: "Jenneken D. [dochter] Van Gerrit En Grietjen op de Horst in Warnsvelt"
– op 5 mei 1678: "Jan, S. van Gerrit ende Grietien op de Bijsthorst";
– op 8 november 1695: "Dijto, Gerrijt Hendricksen En Berientien op den Bellert in Eefde Een Dogter, Gerrijtien".
VERVOLG UITGANGSPUNTEN:
5. Gerrit Gerrits en Aaltje Hendriks hebben behalve de al bekende Hendrik nog een zoon: Derk, die de oudste zoon blijkt te zijn.
6. Wanneer Gerrit en Aaltje de algemeen gebruikelijke vernoemingsregels gevolgd hebben, is deze oudste zoon vernoemd naar de vader van Gerrit. Deze zou dus Gerrit Derks(en) of Derx heten.
De tweede zoon van Gerrit en Aaltje, Hendrik, zou dan – ook volgens de regels – naar Aaltjes vader vernoemd zijn.
VERVOLG RESULTATEN:
c. Uitsluitend in het Doopboek, dus niet in het Trouwboek, vinden we twee inschrijvingen met een Gerrit Dercksen:
– "Den 21 dijto [d.w.z. Aprilis, dus 21 april 1690], Gerrijt Dercksen, En Hendersken Tonnissen in Warcken op Tanckinck Een Dochter Hermijna".
– "Den 18 Dijto [d.w.z. september 1692], Gerrijt Dercksen En Reintien Hermensen op de Hafman in Eefde":
Er wordt dus uitgerekend hier geen naam van het gedoopte kind genoemd ! En: waar geen bewijs wordt geleverd, mag je niet gaan fantaseren.
Ik ben hier uitgegaan van de mogelijkheden die vernoemingen bieden bij het achterhalen van de waarheid. Nu moet men natuurlijk ook hier niet overdrijven; er zijn talrijke redenen te bedenken waarom de ongeschreven vernoemingsregels niet werden gevolgd. Vaak werd bijvoorbeeld de overleden eerdere echtgenoot vernoemd, of een jong overleden broer of zuster van één van de ouders.
Ook bij volgende generaties is er trouwens vaak geen enkele logica in de naamgeving van de kinderen te ontdekken.
We bevinden ons hier tegen de grens van de schriftelijke overlevering: verder terug dan 1668 gaat het in Warnsveld niet. Wanneer je dan bedenkt, dat bijvoorbeeld het huwelijk van de eerder genoemde serieuze kandidaten Gerrit Hendriks en Grietje Teunissen in april 1676 plaatsvond, is duidelijk, dat je niet veel bijkomend bewijsmateriaal zult kunnen vinden.
Natuurlijk heb ik uitgebreid gezocht naar Gerrit Dercksen en naar diens vader Derck …, en wel met Derc en Dercksen in allerlei spreek- en spellingsvarianten, dus met -c, -ck, -k, -x en met de klinkers i en a. Helaas zonder resultaat.
Ook in Almen, Gorssel, Zutphen, Vorden, Borculo, Eibergen, Geesteren, Gelselaar en bijvoorbeeld Wilp en Terwolde zijn geen "passende" Gerrit en Derck te vinden.
BIJKOMENDE COMPLICATIES:
Even afgezien van de vaak gebrekkige kerkelijke administratie in vooral kleinere plaatsen, is een niet te onderschatten pechfactor bij deze speurtocht naar de afstamming van Gerrit Gerrits, dat in de onderzochte periode het zogenaamde Rampjaar 1672 viel.
De website Wikipedia schrijft daarover o.a. het volgende:
Rampjaar
Het jaar 1672 staat in de Nederlandse geschiedenis bekend als het Rampjaar: "het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos". In dit jaar begon de Hollandse Oorlog en werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen, resp. onder het gezag van Bernard von Galen en Maximiliaan Hendrik van Beieren.
De Franse legers konden niet de kortste route door de Spaanse Nederlanden nemen omdat Frankrijk keizer Leopold I, aartshertog van Oostenrijk, buiten de strijd wilde houden. Daarom waren de bisdommen door de Fransen om logistieke redenen tot bondgenoot gemaakt. De binnenvallende legers trokken op 12 juli 1672 over de Rijn bij Lobith en versloegen het zwakke leger van de Republiek en bezetten snel veel grondgebied in het landschap Twente en het graafschap Zutphen.
Door deze tegenslagen brak paniek uit in de niet bezette delen van de Republiek. Veel bestuurders die aan de kant van de tot dat moment leidende partij van de staatsgezinden stonden, werden gedwongen hun posities af te staan aan prinsgezinden. Dit jaar vormde zo ook het eind van het Eerste Stadhouderloze Tijdperk.
De belangrijkste staatsgezinde regent was Johan de Witt. Samen met zijn broer Cornelis verloor hij in dit jaar niet alleen zijn ambt maar ook zijn leven, toen ze door een woedende, door orangistische partijgangers opgezweepte menigte werden vermoord.
Het rampjaar duurde ongeveer 17 maanden ….
Eén van "Acht voorstellingen van de Franse wreedheden bedreven in het jaar 1672 gebruikt als illustratie in A. de Wicquefort, "Getrouw Advys aen de oprechte Hollanders rakende het geene gepasseert is inde Dorpen van Bodegrave en Swammerdam, en de ongehoorde Wreedtheeden, die de Fransen aldaer gepleeght hebben", 1674.
Gravure van Romeyn de Hooghe.
"In het midden van de voorstelling wordt huisraad verbrand. Rechts wordt het vee gedood, links worden bewoners gedwongen een wagen te trekken." Links onderaan liggen gedode slachtoffers; rechts in het midden wordt een kind meegenomen en een vrouw aan haar haren meegetrokken.
Voor een vergroting kun je hier klikken. Dit venster kun je daarna weer gewoon sluiten.
© Het Geheugen van Nederland/Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland, 2003.
De oorlog in Warnsveld en omgeving.
In de verschillende doopboeken van Warnsveld worden dopen genoteerd vanaf 15 september 1668.
"… zedert den tijt Onser Bedieninge inden Karspel van …"
In dit doopboek van 1668-1688 ontbreken door de Franse bezetting de gegevens van 25 maart 1672 tot 1 augustus 1673, met uitzondering van drie kinderen die in november 1672 worden gedoopt:
Er staat dan:
"Nae ons Vluchten, en inneemen der Steeden door de Franssen sijn gedoopt …"
Zowel in augustus als in september 1673 staan er vervolgens drie kinderen ingeschreven, waarna er in januari en februari 1674 in totaal negen en eind oktober nog twee kinderen worden gedoopt.
Pas vanaf 1675 wordt er weer regelmatig gedoopt.
Overigens werden er door afwezigheid, ziekte of ook geestelijke achteruitgang van de predikant in 1676 geen dopen genoteerd in april, mei, juni, september en oktober; op 26 november 1676 schrijft deze dominee zijn laatste doop in.
Dan begint een nieuwe predikant vanaf 1 april 1677 en is tot eind 1682 alles normaal.
In het deels parallel hiermee lopende – trouwens heel erg rommelig overgeleverde – doopboek 1677-1698 staan de dopen van 2 september tot en met 24 juli 1698.
Ook hier ontbreekt nogal het een en ander, zoals bijvoorbeeld tussen 23 september 1694 en 7 januari 1695, en wordt het schrift gaandeweg slordiger en vaak onleesbaar.
De neerslag van de oorlogstijd in het trouwboek van 1668-1683.
"Naemen der geener die In onsen Kerspel Haer inden Houwelijck Staet hebben begeeven ende Sijn geproclameert [afgekondigd], & vorders [voorts, vervolgens] gecopuleert [bevestigd] Anno 1668".
Het trouwboek wordt begonnen op 1 augustus 1668.
De onregelmatigheden beginnen hier in 1671: in mei, juni, augustus, september en vervolgens – zie de afbeelding hieronder: "… Anno 1672 quamen de Franssen en sijn getrouwt …" – staan er geen huwelijken ingeschreven tussen 27 december 1671 en 24 november 1672 en van 28 december 1672 tot 1 maart 1673 en dan van eind oktober tot 12 april 1674. Daarna loopt alles weer regelmatig tot en met 11 november 1676.
Vanaf 16 maart 1677 begint dan een andere predikant met zijn inschrijvingen om te eindigen met alleen maar de datum "den 1 Juli" 1683.
Behalve de dopen en de huwelijken staat in "Het Kercken:Boeck Van Warnsveldt 1668" o.a. ook de Armenstaet, een door de predikant beheerd overzicht van ontvangsten en uitgaven:
Daarin schrijft hij over deze tijd het volgende:
"Op den 7 April, sijnde Paesch-dach is gegeven Vier-entwintigh gulden, 15 sts. 3 pen. – 24 – 15 – 3.
Nota. Een weeck of vijf daerna overmeesterde de Franssen ons lant; overmits [aangezien, omdat] het geene Vorders [verder] int Jaer 1672, en 't geheele Jaer Van 1673 tot in November 1674 is in de schotelen* gegeven geworden, is door de Diaconen Voorts uitgedeelt, zoo dat daervan bij ons niets en is ontfangen."
* Terzijde:
"Op den 23 April 1671 sijnde Paesch-dach hebben wij het alder-eerst in onse Gemeente een aenvanck gemaeckt Van opde tafel onder de bedieninge Van't H. [Heilig] Avontmael te setten twee schotelen overdeckt met Servetten, ten eijnde een ijgelijck [iedereen] na de Communie, eer men Vande tafel afginns daerin na sijn ...mogen [vermogen] ijets soude leggen, ten behoefte of Van onsen Armen; of soo 't nodich waere, Van onse Kercke, en Godts-dienst
Anno 1671.
Voor de eerstemael is doen [?] op Paeschdags daerin bevonden gegeven te sijn de som Van twee-entwintigh gulden – 22 – 0 – 0".
Deze Armenstaet in "Het Kercken:Boeck Van Warnsveldt 1668" wordt in 1674 opgevolgd door de Kerckenstaet:
Op de volgende bladzijde staat dan:
"Ontfanck
De Kercke van Warnsvelt door de Franssen geheel van binnen sijnde geruiniert en verbrant, heb ick Wilhelm Christianides Predicant, neffens [benevens, met] onsen Koster Wessel van Santbergen begonnen tot desselfs Reparatie een Collecte te doen op den 4 Junij 1674.
Eerst binnen de Stadt Zutphen
Alwaer het gecollectierde te saem uit het Collectier... opgerekent [ opgeteld] sijnde,te saem beloopt de somma van – 253 – 0 – 0
In onsen Kerspele [gemeente]
Op den 17 Junij 1674
Gecollectiert door onsen Koster en een Diacon [diaken], opgetrocken [opgeteld] beloopt tesaem – 109 – 2 – 4
In onsen Kerspele
Voor de tweede mael
Op den 20 Martij [maart] 1675
Door mij en den Koster Gecollectiert, twelck te saem opgetrocken, beloopt – 27 – 14 – 0
Also [derhalve, bijgevolg] te saem – 389 – 14 – 0
Noch ontfangen van van (!) Jan Ploegman en Henderijck inde Roscam de somma van vijfentwintich gulden, waarvoor sij beijden sullen genieten de possessie [het bezit] van't Gestoeltje staende op't Koor deser Kercke aende noortzijde – 27 – 0 – 0
De Heer Richter G. Goiker belooft te betalen het Gestoelte op't Koor daertegenover, dies [weshalve, om welke reden] wij op hem een Assignatie [wissel] hebben gepasseert [bekrachtigd, opgemaakt] van achtentwintigh gulden, welcke Wij alsoo [dus], als ontfangen achten – 28 – 0 – 0".
In verscheidene plaatsen in de omgeving van Warnsveld was het al niet veel beter.
Het laatste kind werd in 1672 gedoopt in Borculo op 8 april, in Eibergen op 16 mei en in Vorden op 2 september. Daarna werd er pas weer gedoopt in 1674, respectievelijk op 24 mei, 28 mei en 1 februari.
De inschrijvingen in de trouwboeken geven een soortgelijk beeld te zien: het laatste paar trouwde in Borculo op 31 januari 1672, in Eibergen op 22 april en in Vorden op 16 november. Daarna weer op respectievelijk 29 november 1674, 30 augustus 1674 en 24 december 1673.
En in het doopboek van de Nederduits Gereformeerde Gemeente van Geesteren van 1651-1728 lezen we, dat de laatste doop plaatsvindt op 24 maart 1672 en - op de volgende bladzij - de eerste pas weer op 6 december 1674:
"De volgende tijt is verlopen tusschen den Franschen-Bisschoplijken oorlogh, de doot van D[s]. Steuver en den dienst van D[s]. A. v. Bijlert, predicant in sijn plaets".
Uit het trouwboek van die jaren blijkt er tussen 4 maart 1672 en 26 december 1674 geen huwelijk te zijn gesloten.
Ook verder naar het noordoosten, in Oene, waar verscheidene van Riets voorouders vandaan komen, kende men deze problemen.
De predikant aldaar, Gerk. op Gelder, loste het op de volgende manier zo goed mogelijk op:
"1675 in Januario
Alsoo door den oorlogh diesgelijke [?] voorgaende boek vernielt is, zijn de noch levende kinderen [uit de marge:] die van [door] mij gedoopt zijn van mij onders [?] bij d' ouders in den kaspel Oen[e] opgesocht & wederom te boek gebracht na den olderdom [leeftijd], die d'olders [ouders] aengegeven hebben gelijk te sien is van folio 1 een en soo voorts.
De Ledematen zijn getekent & opgeschreven op folio 50 en vervolgens.
De getrouwde zijn te vinden of haere namen zijn geschreven op fol. 74 en vervolgens
Gerk. op Gelder D tot Oen anno ministerii …, aetatis [op de leeftijd van] …
De ge … staen geschreven op fol. 108
De gekoozen diaconen … alderlingen te vinden op fol. 109"
VERDERE ONDERZOEKSMOGELIJKHEID:
Staat er in het Lidmatenregister van Warnsveld een Gerrit Gerrits die de juiste kan zijn ? Of misschien in dat van Brummen ? (Gerrit zou immers vóór zijn huwelijk al naar Brummen kunnen zijn vertrokken.)
TWEEDE VERVOLG RESULTATEN:
d. In Warnsveld staan in het "Doopboek 1698 BOECK VAN DE DIACO-NIE TOT WARS-VELT:" ook de ledematen en de huwelijken vanaf 1702 ingeschreven:
– "1706 Op Paasschen Gerrit Gerritsen vierakker …".
– "op st Jan 1706 aang: [aangenomen] … Gerrit Gerrits, S. [zoon] van jolink …".
– "1710 Ledematen op paasschen Aangenomen … Gerrit Gerritsen op den Smeerdijk …".
e. In Brummen:
– "Op heden den 20 apr. 1710 hebben haar belijdenisse gedaan en zijn tot ledematen aangenomen dese naarvolgende … [o.a.] Gerrit Gerrits uit Rijnderen …".
– "den 12 apr. 1715 … [o.a.] Garrit Garrits uit Oeken Hendrik Garrits uit Oeken Hendrik Garrits uit Oeken [!] …".
Omdat bij geen van deze Brummenaren staat "uit Warnsveld" komen zij niet in aanmerking.
Dan nu de kandidaten uit Warnsveld:
– Gerrit Gerritsen uit Vierakker.
Dit zou heel goed de Gerrit Garrets kunnen zijn die hier boven onder het kopje RESULTATEN als laatste onder punt a. is besproken. Bij gebrek aan tegenbewijs neem ik dit inderdaad aan.
– Gerrit Gerrits, zoon van Jolink.
In Warnsveld en bijvoorbeeld Gorssel komen enkele vaders met de naam Gerrit Jolin(c)k voor, ook waarschijnlijk omdat er in het naburige Eefde een boerderij met de naam "Jolinck" bestond. De inschrijving van de geboorte van een zoon met de naam Gerrit is echter nergens te vinden. Aangezien hier de kennelijk al vaste achternaam wordt vermeld, is het zeer onwaarschijnlijk, dat we met "onze" Gerrit te maken hebben, die immers bij zijn huwelijk alleen maar met "Garrit Garrits j.m. onder Warnsfelt" wordt aangeduid.
– Tenslotte: Gerrit Gerritsen op den Smeerdijk:
Dus op paaszondag, 20 april 1710, deed Gerrit Gerritsen belijdenis.
Hij wordt verder niet in een trouwboek of, als vader, in een doopboek vermeld in één van de onderzochte plaatsen.
Hij kan dus wel de gezochte Gerrit zijn.
Het enige aanknopingspunt – wonend op de Smeerdijk – levert het volgende gegeven op uit het Trouwboek 1702-1753 van Warnsveld:
"1715 … den 19 dito [d.w.z.: april] Evert Garrets J:S: van Gerrit janssen op Smeerdijk, en aeltien janssen j:D: van jan Arents op Roubroek".
Er woonde dus een vader Gerrit Janssen op de Smeerdijk in Warnsveld. Die zou dus ook de vader kunnen zijn van de Gerrit die belijdenis deed.
De Gerrit Gerrits naar wie wij op zoek zijn, trouwde op 25 maart 1715 in Brummen. Het is zeer goed denkbaar, dat nog geen maand later een broer van hem, een zekere Evert, in Warnsveld trouwde.
Mocht dit inderdaad zo zijn, dan zou onze zoektocht naar Gerrits ouders misschien voltooid zijn.
Zover zijn we natuurlijk nog niet.
Immers: er bestaan zeker twaalf verschillende vaders Gerrit Jans / Jansen / Janssen in Warnsveld rond deze tijd.
Weliswaar heeft geen van deze vaders volgens de doopboeken een kind met de naam Gerrit, maar er is er één, bij wiens kind (in het doopboek van 1677-1698) geen naam is ingevuld:
"Den 23 Dyto [juni 1695] gerrijt Janssen en Aeltien Evertsen in Warcken op Smeerdink een …".
Dit zou (een) Gerrit kunnen zijn – maar met zou kunnen schiet je niets op.
VOORLOPIGE CONCLUSIES:
1. Door de vele hiaten in de kerkelijke administratie tijdens de onderzochte periode vanwege de hierboven beschreven omstandigheden, moet je erg veel geluk hebben om je voorouders te kunnen vinden. Dat geluk hebben wij nauwelijks.
2. Het is duidelijk, dat van de gevonden kandidaten alleen de laatste Gerrit Gerrits – die belijdenis deed – en die verder niet in een trouwboek of, als vader, in een doopboek wordt vermeld in één van de onderzochte plaatsen, zeer goed "Garrit Garrits onder Warnsfelt" kan zijn, die met Aaltjen Hendriks in Brummen trouwde.
Bij gebrek aan alternatieven, neem ik daarom aan, dat hij de juiste is.
3. Op grond van de beschikbare gegevens is niet met zekerheid vast te stellen, wie de ouders van Gerrit Gerrits zijn.
Weliswaar woonde er, waarschijnlijk ook in de juiste periode, een vader met de naam Gerrit op de Smeerdijk in Warnsveld, maar dat kan hooguit tot de uitspraak leiden:
bij gebrek aan alternatieven is het mogelijk, dat Gerrit Jansen de vader van Gerrit Gerrits op de Smeerdijk is.
Stand: 22 december 2013.
EEN NIEUW PERSPECTIEF:
Geweldig: De heer Edgar Much maakte een stamboom van de eerste paar generaties nakomelingen van de oudst bekende voorvader van mijn veronderstelde voorvader Gerrit Gerrits op de Smeerdijk ! *) Het bleek, dat diens nazaten allemaal de namen "ten Dijke" of "ten Dijk" of soms "Dijkman" hebben aangenomen.
Wanneer "onze" Gerrit Gerritsen op den Smeerdijk niet naar Voorstonden zou zijn gegaan, zou hij in principe sporen in deze parenteel moeten hebben nagelaten. Welnu: dat is niet het geval.
Met andere woorden: De kans, dat hij de voorvader van de Lentinks is, neemt in aanzienlijke mate toe.
Een tweede winstpunt door deze stamboom is: er komen aktes tevoorschijn die meer zekerheid bieden over het onderlinge verband van de familie van Gerrit Gerrits; gezien de miserabele overlevering van de kerkelijke registers in deze tijd in Warnsveld een luxe.
Zo blijkt bijvoorbeeld, dat de ouders in de vlak boven de Voorlopige conclusies staande doopakte die van Gerrit zijn. Hij zou dus inderdaad de niet vermelde dopeling kunnen zijn ! Echter: Gerrit doet in 1710 belijdenis; hij zou dan pas 15 jaar zijn en dat is wel heel erg jong; meestal deed men dat pas rond of na z'n twintigste. Logischer is, dat Gerrit zo omstreeks 1687 is geboren.
Ik heb besloten, de voorouders van Gerrit Gerrits in mijn kwartierstaat op te nemen, zij het onder voorbehoud.
*) Deze zin dateert van 21 juli 2016.
Stand: 17 februari 2016.